Een vrouw was betrapt op vreemdgaan. De betrapper had een groepje geronseld voor haar steniging, de straf die stond op deze schandelijke daad. Hij vroeg de plaatselijke rebel, Jezus van Nazareth, naar zijn oordeel. Die bleef even stil, schreef wat in het zand en zei: ‘Wie zonder zonde is, werpe de eerste steen.’
In het debat over de affaire-Grapperhaus haalde Kees van der Staaij het verhaal aan. Het klonk aannemelijk: natuurlijk, het was niet slim van de minister, maar zijn we de laatste tijd niet allemaal wel eens iets te dichtbij een oude vriend gaan staan op een verjaardag of in de kroeg?
Het sentiment veranderde recht evenredig aan het aantal foto’s dat verscheen. De minister had zich bewust boven de wet geplaatst, met het gemak van iemand die gewend is met zulke dingen weg te komen.
Ik dacht er weer aan toen ik twee documentaires zag over de VS: Fahrenheit 11/9 van Michael Moore, en American Dharma over Trumpstrateeg Steve Bannon. In beide films werd pijnlijk duidelijk hoe makkelijk goedbedoelende machthebbers – links en rechts, progressief en conservatief – afglijden naar een politiek van toedekken, wegmoffelen en goedpraten.
Vader en zoon Bush, de Clintons, Obama: hun autoriteit om anderen ter verantwoording te roepen verminderde elke keer als bleek wat ze zelf geflikt hadden. Gecorrumpeerd – letterlijk: vervuild, bedorven – lieten ze ruimte voor de rechteloosheid van de autocraat, die niet eens meer doet alsof hij onder de wet valt.

De kiezers maakt het niets meer uit, teleurgesteld als ze zijn. Onder invloed van corruptie zijn democratie en autocratie communicerende vaten.

‘Vader en zoon Bush, de Clintons, Obama: hun autoriteit om anderen ter verantwoording te roepen verminderde elke keer als bleek wat ze zelf geflikt hadden’

Wat Jezus in het zand schreef, vermeldt het verhaal niet. Hij krabbelde maar wat, denk ik, schijnbaar gedachteloos. In die seconden woog hij zijn oordeel: welk doel dient het als deze vrouw wordt afgerekend op haar daad? Zouden al die mannen met hun vieze gedachten en avontuurtjes dan niet ook gestenigd moeten worden?
Van der Staaij gebruikte het verhaal als oproep tot mildheid, maar ik lees vooral een aanklacht tegen ongelijkheid tussen machtigen en machtelozen, tussen hen die overal mee wegkomen en zij die overal de schuld van krijgen. Ik lees het als aansporing om, weloverwogen maar toch, onze machthebbers ter verantwoording te roepen.
Corrupt – zoals Geert Wilders vorige week tijdens de Algemene Beschouwingen zei – is Grapperhaus niet, maar wel gecorrumpeerd. Hij ondermijnde zijn eigen gezag en dat van onze democratie, en zette daarmee de deur iets verder open voor hen die democratie en vrijheid slechts met de mond belijden.