Column

Hoe pandemieën aan hun einde komen

Mijn dochter vroeg wanneer corona ook alweer was begonnen, en ik probeerde zo goed en zo kwaad als het ging de gebeurtenissen van vorig jaar te markeren: de eerste verhalen over een virus in China, de eerste patiënt in Nederland, de eerste lockdown.
Wanneer het weer zou stoppen, vroeg ze vervolgens, maar meer dan de start van de vaccinaties kon ik haar niet geven, en zo werd ik in een wat somber eindejaar getrokken, overvallen door het idee dat noch voor de epidemie, noch voor de crisis het einde in zicht is.
Op sociale media dachten velen daar anders over. Zij grepen de jaarwisseling aan als definitieve kentering tussen het helse 2020 en het Jaar Waarin Alles Beter Wordt. ‘2021 wordt mijn jaar’, bezwoeren sommigen zelfs, een boodschap die ik meewarig wegklikte.
Liever zoek ik mijn heil bij de dingen die al voorbij zijn. Om te snappen waar een virus begint en eindigt, bijvoorbeeld. Van de Spaanse griep werden de eerste gevallen gedocumenteerd in november 1917. De griep werd in februari 1918 tot pandemie verklaard. Hij duurde 27 maanden, in vier opeenvolgende golven, en eindigde officieel, volgens een voorloper van de Wereldgezondheidsorganisatie, in april 1920.
Op de Wikipediapagina van het jaar 1920 wordt dat einde niet genoemd.

Pandemieën bestaan bij de gratie van hun explosieve begin en hun woelige midden, maar verdwijnen daarna geruisloos, en worden snel weer overschaduwd door ander nieuws, door de dingen die gebeuren, of juist niet gebeuren.
Dat het vrouwenkiesrecht in Nederland effectief werd, bijvoorbeeld, maar in Zwitserland per referendum werd afgewezen en nog tot 1971 op zich liet wachten. Dat een staatsgreep in Berlijn bloedig de kop in werd gedrukt, en dat de VS werden drooggelegd om alcoholisme te bestrijden.
Covid-19 volgde tot nu toe grofweg het schema van de Spaanse griep: precies 102 jaar en een maand tussen de eerste berichten, precies 102 jaar en een maand tussen het tot pandemie verklaren van de twee virussen. Ondertussen bleven de dingen gebeuren en niet gebeuren. Een vaccin werd ontwikkeld en goedgekeurd, maar er kwam geen einde aan de hiv-pandemie. Er verschenen vernietigende rapporten en er werd sorry gezegd, maar falende bestuurders legden geen rekenschap af.
Blijft de pandemie het pad van de Spaanse griep volgen, dan is die officieel voorbij in mei 2022. Tot die tijd vertel ik mijn dochter dat de wereld soms een zooitje is, en dat een begin makkelijker te markeren is dan een einde. Dat je je een jaar niet kunt toe-eigenen, maar wel je fouten; dat je een jaar niet kunt plukken, maar wel, nog steeds, de dag.